Każdy, kto miał styczność z językiem angielskim wyłącznie podczas nauki w szkole, może nawet nie zdawać sobie sprawy, że angielski brytyjski i angielski amerykański łączą się w jego wyobrażeniach w jeden język.
Tymczasem różnice między obiema odmianami języka są naprawdę duże. Nie oznacza to oczywiście, że Amerykanie i Brytyjczycy nie rozumieją się nawzajem – różnice w wymowie, odmienne akcenty i pisownia stanowią dla obu nacji powód do kulturowych przekomarzanek i żartów, a nie do istnienia barier uniemożliwiających skuteczne porozumiewanie się.
Za to Europejczycy, w tym Polacy, powinni uświadomić sobie, że często przyswajają w szkole państwowej specyficzną – trzecią… – odmianę języka: mieszankę angielskiego brytyjskiego i amerykańskiego.
Dopiero w kontakcie z rodowitymi mówcami każdej z odmian zdają sobie sprawę, że coś jest na rzeczy – ktoś zwraca im uwagę na błędy, inaczej interpretuje zdania , albo wprost pyta skąd ta dziwna wymowa, skąd ten dziwny akcent.
Czego szukasz?
Główne różnice między brytyjskim, a amerykańskim
Różnic między angielskim amerykańskim, a angielskim brytyjskim jest dużo. Dotyczą one zarówno słownictwa (inne słowa na określenie tych samych desygnatów) jak wymowy, akcentu, pisowni i całych struktur gramatycznych.
Różnice leksykalne
Różnice leksykalne sprowadzają się do tego, że stajemy przed koniecznością nauczenia się większej liczby słówek. Czasem słowo używane w jednej odmianie języka oznacza w drugiej coś zupełnie innego (np. vest- to dla Amerykanów kamizelka, a dla Brytyjczyków podkoszulka;), czasem ta sama rzecz nazywana jest w każdej z odmian inaczej – dla Brytyjczyków benzyna to petrol, dla amerykanów – gas. Czy trudno nauczyć się takiego „podwójnego słownika”? Nie. Zazwyczaj znamy oba słowa, tylko nie umiemy ich przyporządkować do konkretnej odmiany.
Amerykańska odmiana języka angielskiego – wymowa
Gdyby zapytać Polaków na czym, w dużym uproszczeniu, polega różnica w wymowie między angielskim amerykańskim, a angielskim brytyjskim, odpowiedzieliby, że wersja amerykańska jest bardziej „przykuwająca uwagę”. Chodzi tu przede wszystkim o częstsze użycie /æ/, czyli dźwięku podobnego bardziej do długiego e. Angielski brytyjski określiliby za to jako bardziej „okrągły” – to zasługa przewagi /ɑː/, czyli długiego a. Dla angielskiego amerykańskiego charakterystyczna jest także m. in. rotyzajca, czyli wymawianie głoski r przed spółgłoskami i na końcu wyrazów, co daje efekt „większej transparentności” języka, a w prostych słowach jest dla nas Polaków łatwiejszy do zrozumienia.
Wymowa i akcent amerykański. Czym się różni?
Różna artykulacja głosek wiąże się z tym, że w obu odmianach angielszczyzny mamy do czynienia z odmienną wymową i akcentowaniem wyrazów.
Jeśli chcemy wyłapać te różnice, musimy zdać sobie sprawę, CO tak naprawdę chcemy usłyszeć. Innymi słowy – zdać sobie sprawę jak różne rodzaje wymowy i akcentowania wpływają na artykulację. I tak:
- akcent toniczny – to wyróżnienie sylaby za pomocą zmiany wysokości tonu głosu
- akcent dynamiczny – to wyróżnienie sylaby lub zdania przez nasilenie głosu
- akcent iloczasowy (rytmiczny) – to wyróżnienie sylaby poprzez jej dłuższe wymówienie
- nie mniej istotna jest odmienna wymowa samogłosek, jak również pomijanie ich a w niektórych przypadkach udźwięcznianie
- o wymowie amerykańskiej mówi się, że jest prostsza, ale też ciekawsza i bardziej barwna. No i na pewno jest bardziej rozpowszechniona niż ortodoksyjny akcent brytyjski.
Różnice gramatyczne w angielskim amerykańskim i brytyjskim
Wśród różnic gramatycznych między angielskim amerykańskim, a angielskim brytyjskim warto wymienić różnice w formach czasowników w czasie przeszłym (w brytyjskim często znajdziemy końcówkę nieregularną -t, a po amerykańsku jest to zwykły czasownik regularny z końcówką -ed), różnice w użyciu czasu Present Perfect, przyimków (prepositions) czy wreszcie w zapisie liczebników, czy idiomów. Różnice jest oczywiście więcej – jeśli chcemy poznać je wszystkie, warto zapisać się na kurs amerykańskiej odmiany języka angielskiego.
Angielski amerykański – geneza różnic w języku angielskim
Genezy różnic w odmianach języka angielskiego należy się dopatrywać historii oraz uwarunkowaniach polityczno-kulturowych obu krajów.
Brytyjska odmiana angielszczyzny kształtowała się bez znaczących wpływów innych języków nowożytnych. Angielski amerykański – przeciwnie. Wprawdzie u początków historii Stanów Zjednoczonych pojawiają się brytyjscy kolonizatorzy (1620), ale ich władza i wpływ na losy Nowego Świata nie trwają wiecznie.
Po wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych (1775-1783) 4 lipca 1776 Kongres uchwalił Deklarację Niepodległości (The Declaration of Independence) autorstwa między innymi Thomasa Jeffersona, a w 1783 Wielka Brytania uznała niepodległość Stanów Zjednoczonych.
Stany Zjednoczone jak magnes przyciągały i wciąż przyciągają emigrantów z całego świata, dlatego mieszały się tu i wciąż mieszają wpływy wielu języków. Zapożyczenia oraz inne zjawiska językowe ukształtowały więc całkiem nową odmianę angielszczyzny. Pamiętajmy, że także dziś wpływy innych języków na angielski amerykański są znaczne – język żyje i ciągle ulega zmianom.
Dlaczego warto wybrać naukę języka amerykańskiego?
Przez lata Polaków w ogóle nie zajmował fakt, że język angielski ma jakieś odmiany. To była wiedza, po którą sięgały osoby studiujące filologię angielską – nie profesjonaliści, którzy potrzebowali tego języka w pracy. Dopiero otwarcie na świat, rozwój szkół językowych, napływ native speakerów, dostęp do Internetu – w tym mediów społecznościowych oraz fakt, że zaczęliśmy podróżować na potęgę, sprawiły, że wiedza ta dotarła do wszystkich użytkowników angielszczyzny.
Dziś można już wybrać, której odmiany języka chcemy się uczyć jako wiodącej. Można też uporządkować swoją dotychczasową wiedzę i kompetencje językowe, samodzielnie bądź na kursach, wgryzając się w różnice między amerykańską odmianą języka angielskiego i odmianą brytyjską.
Popularność języka amerykańskiego. Skąd się bierze?
O tym, że język angielski jest współczesną łaciną – czyli językiem międzynarodowym, dzięki któremu wszystkie grupy zawodowe oraz osoby indywidualne mogą się efektywnie porozumiewać – mówi się od wielu lat. Jednak dopiero od niedawna zdajemy sobie sprawę, że tak naprawdę to właśnie amerykański angielski zdominował arenę międzynarodową.
Popularność tej odmiany angielszczyzny zawdzięczamy w znacznej mierze ekspansji szeroko pojętej kultury popularnej, zwłaszcza filmowi i muzyce. Amerykańska popkultura, z którą obcujemy za pośrednictwem wszystkich możliwych mediów od najmłodszych lat sprawia, że angielski amerykański obecny jest w naszym codziennym życiu non stop.
Oglądamy, słuchamy, rozumiemy – a kiedy w angielskim amerykańskim pojawiają się jakieś wtręty brytyjskie (choćby w wypowiedziach aktorów na co dzień mówiących po amerykańsku, a do roli szlifujących brytyjski akcent), coś zaczyna zgrzytać. To odzywa się nasza intuicja językowych…